| Kapers en oorlogsschepen
voor de kust van Scheveningen |
| |
| De oudste melding van zeeroverij
stamt uit 1471, maar vooral in de 16e en 17e maakten de Franse kapers uit Duinkerken
het heel bont. De schepen van de Scheveningse vissers werden regelmatig gekaapt.
De vissers werden in gijzeling gehouden. Dan werd iemand naar Scheveningen en Den
Haag gestuurd om geld in te zamelen, waarmee de gegijzelden konden worden vrijgekocht. |
| |
 |
| Tegen het einde van de 16e eeuw maakten
de Duinkerkers het zoo bont op onze kust, dat op advies van den landsadvokaat Johan
van Oldenbarnevelt een veldtocht ondernomen werd om de stad Duinkerken te tuchtigen.
Prins Maurits behaalde wel een overwinning bij Nieuwpoort, maar het hoofddoel van
den tocht mislukte en de Duinkerkers gingen ongestoord met hun rooftochten voort.
Een enkele maal werden oorlogsschepen uitgezonden, zooals in 1628 om de zee veilig
te maken, maar van een aanhoudend politietoezicht op zee was geen sprake. |
| |
 |
Kapers waren niet de enige gevaren,
waarmee de Scheveningers in het verleden te maken hadden. De oorlogen met Engeland
werde op zee uitgevochten. De eerste Nederlands Engelse oorlog duurde van 1652 tot
1654. Op 10 augustus 1653 werd de Battle of Scheveningen geleverd, die in Nederland
de slag bij Terheide werd genoemd. De oorlogsschepen lagen van Terheide tot Katwijk
voor de kust. Jan Abrahamsz schilderde de slag tussen 1653 en 1666. Het vlaggeschip
van admiraal Maarten Harpertsz. Tromp, de Brederode en de Resolution zijn te zien
in het miden van het schilderij. Van een overwinnaar was geen sprake, wel van groot
verlies aan beide kanten. De confrontatie had nog maar net zijn aanvang genomen,
toen admiraal Maarten Harpertsz. Tromp sneuvelde.
(Voor een detail klik op de Brederode in het midden van de afbeelding) |
| |
 |
Gezicht naar Scheveningse dorp met
in de verte de kaping van de Nederlandse schepen door de Fransen.
Den 24en April van het jaar 1704 werden weer vijf Scheveningsche pinken tegelijk
door een Franschen kaper overvallen. Een der stuurlieden ging hem het verlangde rantsoen
brengen en maakte hem wijs dat de andere vier het eveneens zouden doen. Maar deze
kwamen terug met "Hand grenadiers" en vrijwillige "Hagenaers",
die de roovers overweldigden.
In het midden van de tekening staan naast het Kalhuis 5 kanonnen, die werden gebruikt
om de kapers op afstand te houden. |
| |
 |
| Duinkerker kapers vallen eind 17de
eeuw keer op keer Engelse of Nederlandse schepen aan. Een grootscheepse aanval op
het kapersnest Duinkerken mislukt jammerlijk. Uiteindelijk zijn het Zeeuwse en Engelse
kapers, die een einde maken aan de acties van de Duinkerker kapers. Door de strategische
ligging bij het Nauw van Calais was Duinkerken een heel geschikte basis voor kapers. |
| |
 |
| Engelse kapers voor Scheveningen
op deze tekening uit 1781 toen Nederland voor de vierde keer in oorlog kwam met Engeland.
Den 8en Januari op een Zondag, bij het uitgaan van de kerk hoorde men te Scheveningen
van uit zee kanonschoten. De kerkgangers liepen naar het strand en zagen daar een
pink, die niettegenstaande het eb was trachtte te landen. En geen wonder, want ze
werd vervolgd door een kotter met de Engelsche kruisvlag in top. |
| |
Bronnen:
National Maritime
Museum, Greenwich, London, Caird Collection
Slag bij Scheveningen
op 10 augustus 1653 ofwel Slag bij Terheide, Berts Geschiedenis Site
De zeeslag bij Terheide,
10 augustus 1653, Rijksmuseum Amsterdam
VOC-website
Slag bij Nieuwpoort, Wikipedia
Kapersnest Duinkerken,
Scheepvaartmuseum
Geschiedenis van Scheveningen, J.C. Vermaas, 1926
U kunt het Hoofdstuk XXIII. Gevaren waaraan de
Scheveningers blootstonden,
downloaden en lezen hoe de Scheveningse visserij en bewoners eeuwenlang heeft
geleden door kapers en oorlogen.
Heldendaden
der Nederlanders ter zee. |
| |
Foto's: Gemeentearchief Den Haag,
Scheepvaartmuseum, Rijksmuseum Amsterdam, National Maritime Museum
De data bij de foto's en in de tekst zijn in het algemeen verzameld aan de hand informatie
bij foto's in het Gemeente Archief en voor zover deze verder te vinden zijn op internet.
Mocht u nog aanvullingen of wijzigingen willen adviseren stuur dan een mailtje naar:
 |
